โรค หูชั้นนอกอักเสบ (Acute otitis externa) เกิดจากอะไร และวิธีการรักษาเบื้องต้นเป็นอย่างไร

ข้อมูลโรคและสาเหตุการเกิดโรค

หูชั้นนอกอักเสบ (Otitis externa หรือ Swimmer's ear) เป็นโรคที่พบได้บ่อยในคนทุกวัย แต่จะพบได้มากในวัยหนุ่มสาว ซึ่งอาการของหูชั้นนอกอักเสบมักจะเกิดภายหลังการแคะหู หรือ หลังจากมีน้ำเข้าหูแล้วพยายามเช็ดหู โดยเฉพาะหลังการเล่นน้ำหรือว่ายน้ำ อาจเกิดจากเชื้อแบคทีเรีย เช่น เชื้อ Staphylococcus aureus หรือเกิดจากเชื้อรา หรือผื่นแพ้ก็ได้ ดังนั้นการได้รับการวินิจฉัยและรับการรักษาตั้งแต่เริ่มแรกจะทำให้โรคนี้หายเร็วและป้องกันไม่ให้โรคลุกลามหรือเป็นรุนแรงได้

อาการของโรค

• ปวดหู
• คันหู หรือระคายเคืองในรูหูส่วนนอก
• หูอื้อ
• ผิวหนังของรูหูส่วนนอกบวมแดง อาจเห็นลักษณะหัวฝี
• เวลาดึงใบหู หรือ กดที่หน้าต่อใบหูจะมีอาการเจ็บมาก
• อาจมีน้ำเหลืองเยิ้มที่ใบหู หรือมีน้ำไหลออกมาจากรูหูได้
• ในเด็กเล็กหรือรายที่เป็นมาก อาจพบไข้ร่วมด้วยได้
• อาจพบต่อมน้ำเหลือง บริเวณหน้าหรือหลังหูโตได้

แนวทางการตรวจวินิจฉัยโรค

แพทย์สามารถวินิจฉัยโรคนี้ได้ด้วยการซักประวัติและตรวจร่างกาย

แนวทางการดูแลรักษา

• แพทย์จะให้การรักษาไปตามสาเหตุ โดยเริ่มจากการทำความสะอาดรูหูโดยใช้ไม้พันสำลีเช็ดออกเบาๆ หรือใช้เครื่องมือดูดเอาหนองหรือขี้หูออก (การทำความสะอาดรูหูจะต้องกระทำโดยแพทย์ผู้ชำนาญ ผู้ป่วยควรหลีกเลี่ยงการล้างหูหรือแคะหูด้วยตนเอง)
• ให้รับประทานยาปฏิชีวนะ เช่น Amoxycillin หรือ Erythromycin ประมาณ 7-14 วัน เพื่อรักษาการติดเชื้อในรูหูชั้นนอก (ผู้ป่วยควรรับประทานยาให้ถูกต้อง ครบถ้วน ไม่หยุดยาเอง แม้ว่าอาการจะดีขึ้นแล้วก็ตาม)
• ให้รับประทานยาแก้ปวดร่วมด้วยได้ เช่น Paracetamol หรือ Ibuprofen
• บางรายแพทย์อาจสั่งเป็นยาฆ่าเชื้อแบบหยอดหู หยอดหูวันละ 3-4 ครั้ง ร่วมด้วยกับยาฆ่าเชื้อแบบรับประทาน
• ในระหว่างที่มีอาการ ควรระวังอย่าให้น้ำเข้าหู เช่น การไม่ลงเล่นน้ำในสระหรือแม่น้ำลำคลอง และควรใช้สำลีอุดรูหูในขณะอาบน้ำด้วย

แพทย์เฉพาะทางแนะนำ

หู คอ จมูก, กุมารแพทย์ กรณีอายุน้อยกว่า 15 ปี

ข้อควรระวัง

• หลังจากรับประทานยาปฏิชีวนะ ถ้าอาการยังไม่ดีขึ้นควรไปพบแพทย์เพื่อปรึกษาปรับยาที่ใช้ เนื่องจากอาจเป็นเชื้อดื้อยาได้
• ในรายที่เป็นรุนแรงอาจทำให้ใบหูยื่นไปข้างหน้าได้ บริเวณกระดูกหลังใบหูมีการบวมแดงและกดเจ็บ หรือ มีอัมพาตของเส้นประสาทเลี้ยงบริเวณใบหน้าทำให้หน้าเบี้ยว หรือถ้าเป็นมากขึ้นอาจติดเชื้อที่เยื่อหุ้มสมอง หรือสมองอักเสบได้ จึงควรรีบมาพบแพทย์โดยด่วน หากมีอาการดังกล่าวข้างต้น

ข้อมูลเพิ่มเติม

http://www.rcot.org/2016/People/Detail/24 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3567906/