โรค วัณโรคกระดูกสันหลัง (TB spine) เกิดจากอะไร และวิธีการรักษาเบื้องต้นเป็นอย่างไร


เขียนโดย
ข้อมูลโรคและสาเหตุการเกิดโรค
วัณโรคกระดูกสันหลัง คือการติดเชื้อแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุของวัณโรคบริเวณกระดูกสันหลัง โดยการติดเชื้อมักเริ่มมาจากปอดก่อนจะกระจายมายังกระดูกสันหลังผ่านทางการไหลเวียนของเลือดในร่างกาย ส่งผลให้ผู้ป่วยมีอาการปวดหลัง มีไข้ เกิดฝีที่กระดูกสันหลังหรือกล้ามเนื้อสะโพก หากอาการรุนแรงอาจส่งผลให้มีอาการผิดปกติทางระบบประสาท อย่างภาวะกล้ามเนื้ออ่อนแรงหรือเป็นอัมพาต โดยทั่วไป วัณโรคกระดูกสันหลังจะเกิดบริเวณกระดูกสันหลังส่วนอกช่วงล่างและกระดูกสันหลังส่วนเอวช่วงบน ปัจจัยเสี่ยงต่อการติดเชื้อวัณโรคพบมักพบในกลุ่มผู้ที่มีระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ มีสุขภาพที่ไม่ดีหรือมีโภชนาการที่ไม่ดี เช่น ผู้ติดเชื้อเอชไอวี (HIV) ผู้ที่มีประวัติเคยเป็นวัณโรค มีการติดต่อหรือสัมผัสอย่างใกล้ชิดกับผู้ติดเชื้อวัณโรค
อาการของโรค
วัณโรคกระดูกสันหลังมักแสดงอาการอย่างช้า ๆ ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะมีอาการปวดหลังเฉพาะที่ โดยเฉพาะบริเวณแนวกระดูกสันหลังหรือตามแนวประสาท มีไข้ เหงื่อออกมากในช่วงกลางคืน รู้สึกเบื่ออาหาร น้ำหนักลด หรือเกิดฝีในกล้ามเนื้อโซแอส (Psoas Abscess) ในกรณีที่อาการรุนแรงขึ้นอาจส่งผลให้กระดูกบริเวณสันหลังถูกทำลาย มีภาวะขาอ่อนแรงทั้งสองข้าง ประสาทการรับรู้อ่อนแอลง ปวดบริเวณรากประสาทไขสันหลัง
แนวทางการตรวจวินิจฉัยโรค
วัณโรคกระดูกสันหลังเป็นโรคที่ค่อนข้างยากต่อการวินิจฉัย ปกติแล้วแพทย์จะซักประวัติและตรวจร่างกายและอาจตรวจด้วยวิธีต่าง ๆ เพิ่มเติม ดังนี้
- การเอกซเรย์ที่กระดูกสันหลังเพื่อหาตรวจหาความผิดปกติ
- การตรวจ MRI หรือเครื่องสร้างภาพด้วยสนามแม่เหล็กไฟฟ้า
- การตรวจด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์
- การสแกนกระดูกในกรณีผู้ป่วยมีอาการบวมหรือมีฝีขึ้นบริเวณกระดูก
- การทดสอบในห้องปฏิบัติการ เช่น การเจาะชิ้นเนื้อบริเวณกระดูกหรือไขข้อ การเก็บตัวอย่างเลือดมาเพาะเชื้อ การตรวจหาเชื้อหรือความผิดปกติทางภูมิคุ้มกันด้วยการวัดระดับแอนติบอดี้บางชนิดในร่างกายเพื่อเพาะเชื้อและตรวจหาการติดเชื้อวัณโรค การหาอัตราการตกตะกอนของเม็ดเลือดแดง
- การทดสอบหาการติดเชื้อวัณโรคระยะแฝง เนื่องจากผู้ป่วยบางรายอาจไม่มีอาการของโรคแสดงออกมาให้เห็น โดยแพทย์จะทดสอบเชื้อวัณโรคบนผิวหนังหรือตรวจหาภูมิคุ้มกันต่อเชื้อวัณโรค
แนวทางการดูแลรักษา
- การรักษาโดยการใช้ยา โดยแพทย์จะจ่ายยาต้านวัณโรคตามความรุนแรงของอาการ โรคประจำตัว และภาวะการดื้อยาของผู้ป่วยแต่ละราย
- การผ่าตัด แพทย์อาจรักษาด้วยการผ่าตัดในกรณีที่ผู้ป่วยไม่สามารถรักษาด้วยการใช้ยา มีข้อกระดูกสันหลังผิดปกติ หรือมีความผิดปกติทางระบบประสาท ซึ่งแพทย์จะพิจารณาปัจจัยต่าง ๆ ของผู้ป่วยร่วมด้วย เช่น อายุ โรคประจำตัวหรืออาการอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง ระดับความรุนแรงของความผิดปกติและตำแหน่งของกระดูกสันหลังที่เกิดความผิดปกติ เป็นต้น
แพทย์เฉพาะทางแนะนำ
ศัลยแพทย์กระดูกและข้อ, กุมารแพทย์ โรคติดเชื้อ กรณีอายุน้อยกว่า 15 ปี
ข้อควรระวัง
วัณโรคกระดูกสันหลังอาจก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อนตามมาได้ เช่น เกิดการทรุดตัวของกระดูกสันหลัง การกระจายไปยังอวัยวะอื่นๆในร่างกาย จึงควรพบแพทย์เพื่อตรวจรักษาทุกราย