หลายๆคนอาจคุ้นเคยกับ โรคซึมเศร้า กันดีอยู่แล้ว และคงอาจเคยได้ยินประเภทต่างๆของโรคซึมเศร้ากันมาบ้าง ไม่ว่าจะเป็น โรคซึมเศร้าหลังคลอด โรคซึมเศร้าเรื้อรัง โรคซึมเศร้าที่เกิดจากความผิดปกติของการปรับตัวผิดปกติ

แต่วันนี้ Agnos จะพามาทำความรู้จักกับอีกประเภทของโรคซึมเศร้าที่หลายๆคนอาจไม่เคยได้ยินมาก่อนกับ โรคซึมเศร้าแบบจิตหลอน

คนที่เป็นโรคซึมเศร้าแบบจิตหลอน พวกเขามีอาการอะไร เหมือนคนที่เป็นโรคจิตมั้ย ? วันนี้ Agnos จะพามาหาคำตอบกัน !

โรคซึมเศร้าแบบจิตหลอน คืออะไร ?

โรคซึมเศร้าแบบจิตหลอน (Psychotic depression หรือ Major depression with psychotic feature) คืออีกหนึ่งประเภทของโรคซึมเศร้าที่ค่อนข้างรุนแรง โดยผู้ป่วยจะเป็นโรคซึมเศร้าควบคู่ไปกับอาการจิตประสาท หรือ จิตหลอน เช่น ได้ยิน หรือเห็นภาพหลอน (Hallucinations) หรือ อาการหลงผิด (Delusions) อย่างการรู้สึกไร้ค่า รู้สึกล้มเหลว หรือเชื่อว่าตัวเองนั้นได้ทำอะไรผิดร้ายแรงอย่างมาก

นอกจากนี้ 1 ใน 4 ของผู้ที่เป็นโรคซึมเศร้า อาจมีภาวะจิตหลอนควบคู่กับโรคซึมเศร้าด้วย

แต่ก่อนที่เราจะไปเจาะลึกกับโรคซึมเศร้าแบบจิตหลอน

เรามาทบทวนอาการของโรคซึมเศร้าทั่วไปกันก่อน !  

อาการของโรคซึมเศร้าทั่วไป

หากมีอาการเหล่านี้เกิน 5 ข้อเป็นเวลานานเกินสองอาทิตย์ อาจคุณอาจเสี่ยงโรคซึมเศร้า ควรรีบปรึกษาแพทย์ทันที

• มีอาการเศร้า เบื่อ หรือท้อแท้
• หงุดหงิดง่ายและบ่อย
• พฤติกรรมการกินอาหารเปลี่ยนไป (กินมากไป หรือน้อยไป) จนส่งผลถึงการเปลี่ยนแปลงของน้ำหนัก
• พฤติกรรมการนอนเปลี่ยนไป (นอนไม่หลับหรือนอนมากไป)
• เฉื่อยชา เหนื่อย ไม่ทำกิจกรรมที่ตัวเองชอบเหมือนเมื่อก่อน
• รู้สึกไร้ค่า ชอบโทษตัวเอง
• รู้สึกไม่มีสมาธิ ไม่สามารถตัดสินใจได้ ความสามารถในการจดจำน้อยลง
• มีความคิดอยากทำร้ายตัวเอง หรือฆ่าตัวตาย

อาการทางร่างกาย

• น้ำหนักขึ้น หรือลดอย่างฉับพลัน
• เคลื่อนไหว หรือพูดช้าลง
• เจ็บปวดตามร่างกาย อย่างไม่ทราบสาเหตุ
• เหนื่อยล้า และอ่อนเพลีย
• แรงขับทางเพศลดลง
• ประจำเดือนมาไม่ปกติ หรือน้อยลง

อาการของโรคซึมเศร้าแบบจิตหลอนที่อาจต่างจากโรคซึมเศร้าทั่วไป

• อาจมีภาวะวิตกกังวลกับความเจ็บปวด (Hypochondria) หรือเชื่อว่าตัวเองนั้นป่วยทั้งๆที่ไม่ได้ป่วยเป็นโรคใดโรคหนึ่ง
• มีความผิดปกติทางสติปัญญา
• ความผิดปกติทางการเคลื่อนไหวทางกายภาพ
• มีอาการจิตหลอน (Hallucinations) เช่น การเห็นภาพหลอนหรือได้ยินเสียงที่ไม่มีอยู่จริง
• มีอาการหลงผิด (Delusions)
  

อาการหลงผิดและเห็นภาพหลอน เป็นหนึ่งในอาการของโรคจิตเภทไม่ใช่หรอ..?

งั้นแปลว่าผู้ป่วยที่เป็นโรคซึมเศร้าแบบจิตหลอน คือ ผู้ป่วยโรคจิตเภทหรือเปล่า ?

โรคซึมเศร้าแบบจิตหลอน (Psychotic depression) VS โรคจิตเภท (Schizophrenia)

จริงอยู่ที่ทั้งสองโรคนี้อาจมีภาวะจิตหลอนได้ แต่ก็มีความแตกต่างที่ค่อนข้างชัดเจนเช่นกัน โดย

การเกิดอาการจิตหลอนในโรคซึมเศร้าแบบจิตหลอน :

จะเกิดขึ้นเฉพาะตอนที่ผู้ป่วยอยู่ในช่วงภาวะซึมเศร้าเท่านั้น โดยภาวะจิตหลอนมีความเกี่ยวข้องกับความผิดปกติทางอารมณ์ (Mood Disorder)

ส่วนมากอาการจิตหลอน ไม่ว่าจะเป็นการเห็นภาพหลอน ได้ยินเสียง หรืออาการหลงผิด จะเกี่ยวข้องกับต้นเหตุของความเศร้าที่เกิดขึ้น หรือเหตุการณ์ที่อาจกระทบกระเทือนจิตใจของผู้ป่วย เช่น ความล้มเหลว หรือความไร้ค่า

การเกิดอาการจิตหลอนในโรคจิตเภท :

จะเกิดเมื่อไหร่ก็ได้ ไม่ได้มีความเกี่ยวข้องกับความผิดปกติทางอารมณ์ หรือมีอารมณ์เป็นปัจจัยกระตุ้น

อาการจิตหลอนในผู้ป่วยจิตเภทอาจมีความแปลกและไม่เป็นจริงอยู่มาก เช่น คิดว่ามีคนกำลังแอบสะกดรอยตัวเอง มีเสียงในหัวให้ทำร้ายตัวเองหรือผู้อื่น หรือกลัวและระแวงคนมาทำร้าย เป็นต้น

โรคซึมเศร้าแบบจิตหลอนรักษาได้มั้ย..?

เช่นเดียวกับโรคซึมเศร้าแบบอื่นๆ โรคซึมเศร้าแบบจิตหลอนสามารถรักษาให้หายได้ แต่ปัญหาที่อาจพบบ่อยคือ ผู้ป่วยอาจอายหรือไม่กล้าบอกหรือพูดถึงอาการที่เข้าข่ายอาการจิตหลอน จึงอาจทำให้ยากที่จะวินิจฉัยได้

โดยปกติแล้ว การรักษาโรคซึมเศร้าแบบจิตหลอนจะใช้การรักษาด้วยยาเป็นหลัก แต่หากอาการไม่ดีขึ้น อาจมีการบำบัดด้วยไฟฟ้า (Electroconvulsive Therapy – ECT)  ร่วมด้วย

โดยกระแสไฟฟ้าจะไปกระตุ้นให้สารสื่อประสาทภายในสมองที่หลั่งผิดปกติเนี่ย กลับมาทำงานให้มั่นคงและสม่ำเสมอ

การบำบัดในลักษณะนี้ มีผลดีต่ออาการทางจิต เช่น สภาวะทางอารมณ์ ความคิด ความรู้สึก รวมถึงพฤติกรรมด้วย

ถึงแม้โรคซึมเศร้าแบบจิตหลอน อาจมีอาการที่น่ากังวลกว่าโรคซึมเศร้าทั่วไป แต่ใช่ว่าโรคซึมเศร้าทั่วไปจะไม่อันตราย สัญญาณและอาการของโรคซึมเศร้าทั่วไปก็ไม่สามารถละเลยได้เช่นกัน

หากใครยังไม่แน่ใจอาการที่เราเป็น สามารถทำแบบทดสอบคัดกรองโรคซึมเศร้าได้ที่ Links : https://www.agnoshealth.com/services/mental_screening

อ้างอิง : https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3686458/

https://www.healthline.com/health/depression/psychotic-depression#What-is-psychotic-depression?

https://www.webmd.com/depression/guide/psychotic-depression#091e9c5e80008719-2-4

https://www.rama.mahidol.ac.th/ramachannel/article/%E0%B9%82%E0%B8%A3%E0%B8%84%E0%B8%84%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B9%84%E0%B8%9B%E0%B9%80%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%A7%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%9B%E0%B9%88%E0%B8%A7%E0%B8%A2-hypochondriasis-%E0%B8%AB%E0%B8%B2/

https://www.agnoshealth.com/articles/health-wellness-depression

https://www.healthline.com/health/depression/psychotic-depression#What-is-psychotic-depression?