ในช่วงที่มีทั้งเชื้อไวรัส covid-19  และค่า pm2.5 ที่สูงลิบ หนึ่งในอวัยวะที่ได้ผลกระทบมากที่สุดคงจะหนีไม่พ้น ‘ปอด’ ของเรานั่นเอง

วันนี้ Agnos จะพามาทำความรู้จักโรคเกี่ยวกับปอดที่หลายๆคนอาจคุ้นหูกัน แต่ไม่รู้ลักษณะอาการ หรือความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นกับตัวเราเองได้กับ 2 โรคเกี่ยวกับปอดใกล้ตัว

เรามาเริ่มกันที่โรคแรกกันเลย..!

1. โรคหอบหืด (Asthma)

เป็นหนึ่งในโรคที่เราอาจรู้จักกันดี ไม่ว่าจะเคยเห็นคนรอบข้าง หรือเด็กๆในหนังมีอาการหอบและต้องพึ่งยาพ่น และหากไม่ได้ใช้ยาพ่นก็อาจสลบ หรือเสียชีวิตได้

แล้วโรคหอบหืดอันตรายและมีอาการเหมือนในหนังที่เราเคยเห็นผ่านๆกันมั้ย..?

โรคหอบหืด คืออะไร ?

โรคหอบหืด เกิดจากการอักเสบเรื้อรังของหลอดลม จึงทำให้หลอดลมนั้นตีบ หรือแคบลงนั่นเอง โดยปกติแล้วหลอดลมของเราจะไวต่อสิ่งกระตุ้น หรือสารต่างๆอยู่แล้ว เช่น สารก่อภูมิแพ้ ฝุ่น หรือขนสัตว์ อากาศที่เย็นและแห้ง ปัจจัยเหล่านี้ก็สามารถก่อให้เกิดโรคหอบหืดได้เช่นกัน  

โรคหอบหืดมักพบมากในเด็กมากกว่าผู้ใหญ่ และอาการอาจดีขึ้นเมื่อโตขึ้น แต่สามารถกลับมาเป็นใหม่ได้

สาเหตุของการเกิดโรคหอบหืด

สาเหตุของโรคหอบหืดสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 สาเหตุหลักๆ คือสาเหตุเกิดจากสภาพแวดล้อมและสาเหตุเกิดจากพันธุกรรม

  1. สาเหตุเกิดจากสภาพแวดล้อม

• การสัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้ เช่น ละอองเกสรดอกไม้ ฝุ่น ขนสัตว์ เป็นต้น
• สัมผัสอากาศเย็น
• ติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ เช่น เป็นไข้หวัด ไซนัสอักเสบ เป็นต้น
• มีภาวะกรดไหลย้อน
• ออกกำลังกายมากเกินไป
• รับประทานยาบางชนิด เช่น ยาในกลุ่มต้านอาการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์
• ความเครียด

  2. สาเหตุเกิดจากพันธุกรรม

• โรคหอบหืดเป็นโรคที่สามารถถ่ายทอดทางพันธุกรรมได้ หากมีคนในครอบครัวเป็นโรคหอบหืด เราก็มีโอกาสที่จะเป็นโรคนี้มากกว่าคนทั่วไป
  

อาการของโรคหอบหืด เป็นยังไง ?

• อาการไอ โดยเฉพาะตอนกลางคืน และตอนออกกำลังกาย
• หายใจเสียงวี๊ด
• หายใจติดขัด แน่นหน้าอก หอบ เหนื่อย
• อาการอาจกำเริบ หรือหนักขึ้นในบางฤดู หรือเมื่อมีสิ่งกระตุ้น
  

อาการของโรคมีตั้งแต่ไม่รุนแรง เพียงหอบเหนื่อยเล็กน้อย จนไปถึงขั้นรุนแรง และอาจทำให้เสียชีวิตได้

หากผู้ป่วยเริ่มมีอาการไอและหายใจมีเสียงวี๊ดนั่นอาจเป็นสัญญาณเตือนของอาการหอบหืดกำเริบ

อาการหอบหืดอาจเกิดขึ้นเพียงไม่กี่นาทีหรือเป็นวัน และความรุนแรงของโรคก็ไม่แน่นอนเช่นกัน นอกจากนี้อาการอาจกำเริบตอนไหนก็ได้

โรคหอบหืดหายสามารถหายขาดได้มั้ย ?

โรคหอบหืดเป็นโรคที่รักษา ไม่หายขาด แต่สามารถควบคุมไม่ให้อาการกำเริบได้

วิธีรักษาโรคหอบหืด

• รักษาด้วยยา : โดยแพทย์อาจสั่งทั้งยากินและยาสูดพ่น
• หลีกเลี่ยงปัจจัยที่อาจทำให้อาการกำเริบ
  

ยารักษาโรคหอบหืด สามารถแบ่งย่อยได้อีก 2 ประเภท คือ

• ยาบรรเทาอาการ เมื่อมีอาการกำเริบอย่างฉับพลัน หรือ rescue medicine ยาบรรเทาอาการมีทั้งแบบเม็ดและยาสูดพ่น
  

ผู้ป่วยควรพกยาบรรเทาติดตัวตลอดเวลา และใช้เมื่อมีสัญญาณของอาการกำเริบ เช่น ใช้เมื่อเริ่มไอหรือหายใจติดขัดหรือมีเสียงวี๊ด

• ยาคุมโรคระยะยาว โดยยาชนิดนี้จะช่วยไม่ให้ทางเดินหายใจบวม หรืออักเสบ และจำเป็นใช้ทุกวันเพื่อป้องกันอาการกำเริบ
  

ถึงแม้โรคหอบหืดจะไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่สามารถควบคุมอาการไม่ให้กำเริบและใช้ชีวิตปกติได้

โดยผู้ป่วยจำเป็นต้องหมั่นสังเกตอาการของตัวเองอยู่เสมอ กินยาตามที่แพทย์สั่งให้ครบและไปพบแพทย์ตามนัดในทุกๆครั้ง !

2. ปอดอักเสบ (pneumonia )

ปอดอักเสบเป็นอีกหนึ่งโรคปอดใกล้ตัวที่ฟังดูไม่คุ้นหูเท่าไหร่นัก โดยปกติแล้วในภาษาทั่วไปจะเรียกโรคปอดอักเสบว่า ปอดบวม นั่นเอง

โรคปอดอักเสบ คือจากอะไร ?

โรคปอดอักเสบ คือ การอักเสบของถุงลมปอดและเนื้อเยื่อโดยรอบ ทำให้การแลกเปลี่ยนออกซิเจนนั้นยากขึ้น ทำให้หายใจอึดอัด หายใจลำบากและส่วนมากเกิดจากการติดเชื้อ โดยอาการของโรคมีตั้งแต่ไม่รุนแรง จนถึงขั้น เสียชีวิตได้

สาเหตุของโรคปอดอักเสบ

สาเหตุหลักของการเกิดโรคปอดอักเสบสามารถแบ่งออกได้ 3 วิธี คือ ปอดอักเสบที่เกิดจากการติดเชื้อ และปอดอักเสบที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ

   1. ปอดอักเสบที่เกิดจากการติดเชื้อ

• เชื้อ Respiratory Syncytial Virus (RSV)
• เชื้อไข้หวัดใหญ่ (Influenza)
• เชื้อโคโรนา (Corona)
• เชื้อแบคทีเรีย เช่น เชื้อ Streptococcus Pneumoniae, เชื้อ Haemophilus Influenzae
• เชื้อรา
• พยาธิ

   2. ปอดอักเสบที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ

• เศษอาหารเข้าไปในปอดจากการสำลัก
• สัมผัสปัจจัยกระตุ้น เช่น สูดฝุ่นควัน หรือฝุ่น เข้าไปในร่างกายในปริมาณมาก
  

นอกจากนี้โรคบางอย่างที่ทำให้ภูมิคุ้มกันต่ำก็เป็นหนึ่งในปัจจัยที่อาจทำให้เกิดปอดอักเสบได้เช่นกัน เช่น

• ผู้ป่วยเบาหวาน
• ผู้ป่วยเอดส์
• ผู้ป่วยพิษสุราเรื้อรัง เป็นต้น
  

อาการแบบไหน ถึงเป็นสัญญาณเตือนโรคปอดอักเสบ

• ไอ
• มีเสมหะ
• มีไข้สูง หนาวสั่น ตัวร้อนตลอดเวลา
• หายใจเร็ว หอบ
• หายใจมีเสียงวี๊ด
• เจ็บบริเวณสีข้าง หรือหัวไหล่ เมื่อไอแรง
• เจ็บแปล๊บที่บริเวณหน้าอก เวลาหายใจเข้า
  

หากมีอาการเหล่านี้ควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อหาแนวทางการรักษาโรค

การรักษาปอดอักเสบ

การรักษาปอดอักเสบ แพทย์จะรักษาตามอาการและสาเหตุของการเกิดโรคอักเสบเป็นหลัก

หากโรคปอดอักเสบเกิดจากการติดเชื้อจะใช้ยาฆ่าเชื้อในการรักษา และนัดติดตามอาการนั่นเอง

นอกจากนี้หากมีอาการอื่นๆ อาจจำเป็นต้องให้ยาตามอาการ เช่น หากมีเสมหะ แพทย์อาจให้ยาละลายเสมหะ หรือในกรณีที่ผู้ป่วยมีอาการรุนแรง อาจจำเป็นต้องให้ออกซิเจนและทำกายภาพบำบัดบริเวณทรวงอก เช่น  เช่น การเคาะปอด การสั่นปอด การดูดเสมหะ เป็นต้น

ป้องกันปอดอักเสบ

หนึ่งในวิธีที่ดีที่สุดในการป้องกันโรคปอดอักเสบ คือ การฉีดวัคซีนป้องกัน โดยผู้สูงอายุ (65ปีขึ้นไป) และเด็กก็สามารถฉีดวัคซีนป้องกันโรคปอดอักเสบได้

การป้องกันโดยการลดปัจจัยเสี่ยง เช่น

• หลีกเลี่ยงที่ๆมีมลภาวะเป็นพิษ เช่น ในพื้นที่แออัด พื้นที่ๆมีควัน ฝุ่นเยอะ หรือพื้นที่ๆมีอากาศเย็นจัด
• ไม่สูบบุหรี่ และไม่ดื่มแอลกอฮอล์
• หมั่นล้างมือ
• ใส่หน้ากากอนามัย
• กินอาหารที่มีประโยชน์
• ออกกำลังกาย
• พักผ่อนให้เพียงพอ
• หากมีอาการป่วยใดๆ ควรรักษาตั้งแต่เนิ่นๆ

ถึงแม้เราจะสามารถหลีกเลี่ยงมลภาวะที่เป็นพิษ เช่น ควัน ฝุ่น หรือสารก่อภูมิแพ้อื่นๆได้ยาก เราก็ควรตื่นตัวต่อการป้องกันสิ่งเหล่านี้อยู่เสมอ เช่น การใส่หน้ากากอนามัย การทำร่างกายให้แข็งแรงอยู่เสมอ รวมถึงการหมั่นไปตรวจเช็กสุขภาพและหากมีอาการที่น่ากังวลใจใดๆ สามารถกดเข้าแอปพลิเคชั่น Agnos เพื่อปรึกษาคุณหมอ หรือวิเคราะห์อาการเบื้องต้นได้ทันที !

อ้างอิง : https://www.medparkhospital.com/content/asthma

https://www.siphhospital.com/th/news/article/share/asthma

https://www.bumrungrad.com/th/conditions/asthma#:~:text

https://www.rama.mahidol.ac.th/ramachannel/article/